Telebistan errotulazioak berebiziko garrantzia du. Hasiera batean apaingarri soila eman badezake ere, esaterako, albiste bat ematerako orduan funtsezko osagarria da gaur egun. Izan ere, begietatik dena sartzen zaigu, eta aurkezlearen itxuraz edo hark dioenaz areago, hainbat datu osagarri derrigorrezkoak ditugu, albistearen nondik norakoez jabetuko bagara behintzat. Hartara, errotulazioa ondo egitea ere oso garrantzitsua da. Ez da berdina, eta bi adibide aipatze aldera, azpititulu batzuk beltzean edota gorrian jartzea, edota pantailaren goialdean edo behealdean. Inola ere ez. Errotulazioek nahasgarri baino argigarri izan behar dute, eta horregatik, albistea osatzea dute funtzio, eta inondik ere ez, albistea baldintzatzea, ikuslea galduaraztea
Honetan, normala denez, hedabide bakoitzak bere irizpide eta gustuak ditu. Eta, hala, batzuek errotulazio karga handia jartzearen aldeko apustua egiten duten artean (AEBtako komunikabideetan oso ohikoa da), ETB bezalakoek, errotulazio soil eta bakanagoak nahiago izaten dituzte. Kontuak kontu, argi dagoena da, denek ala denek ikusten dituztela beharrezko, eta hori zerbaitegatik izango da.
EITBren eredua
CNNren eredua, Estatu Batuetako hedabideen ereduaren ispilu
Julian Assange Wikileaksen sortzailea abenduan atxilotu zuten, baina hainbat gorabeheren ostean, berriz ere kalean da. Hori bai, baldintzapean. Hona hemen xehetasun gehiago:
Gonzalo Martín ikusentzunezko komunikazioan aditua da. EHUn izan zen abenduaren erdi partean antolatutako WEB.TV seminarioan hitzaldi bat ematen eta internetek telebista egiteko modua nola aldatu duen izan zuen hizpide.
Komunkabideen mundua ideia baten bidez laburtu zuen: eskasia eta oparotasuna. Binomio horren bidez, interneteko bitartekoen eta gainontzekoen arteko desberdintasunak azaldu zituen. Hala, internetek mugagabeko informazio jario bat eskaintzen du komunikabide konbentzionalen laburpen beharraren aurrean. Egunkari batek ezin ditu nahi adina orrialde inprimatu, esaterako. Eskasia du, bestela esanda. Halaber, internetek mundu osoa eskura jartzen dio erabiltzaileari eta mobilaz grabatutako irudi batzuek ailegaera itzela izan dezakete. Horren erakusgarri aipatu zuen “Alive Baghdad” webgunea, non hedabide arruntak jaso ezin zezaketen errealitatea erakusten zuen erabiltzaile soil batek. Hori baita internetek ekarri duen beste berritasunetako bat, alegia, ez dela hain kontrolaerraza. Jada, zentsura-makinariek ezin dute informazioa nahi bezala maneiatu lehenago gertatzen zen bezala.
Bestalde, internetek negozioa egiteko modua nola aldatu duen aipatu zuen Martinek. Gaur egun, serieak nahi denean ikusi daitezke, eta kapitulu bat galtzeak ez du esan nahi seriearen haria galduko duzunik. Hedabideek interneten eskuragai jarri dituzte euren edukiak, eta baita DVDetan ere, konturatu baitira horrek oraindik eta ikusle gehiago erakartzen dituela produktu horiek ikustera. Egia da, Martinek dioen bezala, horren kaltean oraindik ere interneten nolabaiteko “prekariotasuna” dagoela, irudiak ez baitu urrutitik ere telebistaren kalitatea. Baina, horren trukean, ikusleari, erabiltzaileari burujabetza ematen diote, eta nahi duena, nahi duenean eta publizitate gabe ikusteko aukera ematen diote. Ez hori bakarrik, publizitaterik balego, abisatu egiten dute aurrez, eta telebistan katea aldatzeko gonbita litzatekeena, botere helarazpena da interneten. Horrela, negozioa ikusleko egiten du hedabideak, egindako klik bakoitzeko, eta ez, telebistan bezala, sartutako publizitate karga bakoitzeko. UruTV izan zen formula horren aitzindari, eta gaur egun telebisten ohiko jardunaren bilakatu da.
Martinek esan zuen moduan, serie bakoitza, azken finean, etekin fabrika bat da eta horren inguruan egiten da lan. Interneten bakoitzari bere plataforma eskaintzen zaio.
Oraingoan lau erreportaien inguruko ariketa proposatu digu irakasleak. Telebistan emanak dira, bi luzeak eta beste biak laburrak. Kazetaritza egiteko modu honek zein esparru zabala eskaintzen digun jakin ahal izan dugu, baina baita zenbat akats egiteko arriskua duen ere. Lau erreportaiak nahiko desberdinak dira euren artean eta berezitasunak aipatzeko, onena banan-banan aitatzea:
1.- Googlei buruzkoa: Lehenik eta behin, esan behar da, aurkezleak bapateko itzultzaile papera hartzen duela. Erreportaia berez alemanieraz egina da eta aurkezleak entzun ahala itzultzen du ahotsa. Oso narratsa da hori egitea, asko moteltzen du jarduna eta, gainera, nire ustez, kazetariari merezi ez duen protagonismo bat ematen dio. Ez hori bakarrik, tonu monotonoan hitz egiten du, bizitasunik gabe eta inprobisazioak eraginda behin baino gehiagotan nahastu egiten da. Bi ordukoa da erreportaia eta modu horretan emanda ez dago inola ere irensterik.
Eta, erreportaiaren kalitateari zuzenean helduta, onartu beharra dago, nire ustez, nahiko aberatsa dela. Irudi aldaketak nahi adina egiten ditu, mapak eta karteltxoak lotsarik gabe sartzen ditu eta alde bateko eta besteko testigantzak partekatzen ditu. Pena koskaka ikusi behar izatea eta ez jarraian, behar den bezala, izan ere, gaia gaurkotasun itzelekoa da.
2.- Linux: Aurrekoan ez bezala, honetan badakigu erreportaia zein testuingurutan eman den, hau da, albistegi batean. Hasteko, hortaz, objektibotasun markatu xamar bat eskatzea zilegi da. Eta, horretan dago lehen hutsa. Objektibotasun eskasa du, objektibotasunaz jarrera bati baina gehiagori tokia egitea ulertzen badugu behintzat. Oso postura nabarmena du berriemaileak. “Zertan datza fenomeno honek?...” galdera horrekin irekitzen du erreportaia eta hortik aurrerakoa kasik merchandising hutsa da. Esan dugunez, testigantzek aktitude bat, postura bat bakarrik islatzen dute eta horrek erreportaiaren arau garrantzitsuenetako bat hausten du. Ez hori bakarrik, berriemaileak testigantzen bidez lortu duen irudia berresten du amaieran, oso agerian bere iritzia emanaz: “indibidualismoekin amaitzen du eta benetako komunitate bat osatzen du”.
Aitzitik, infografia eta ikonografia egokiez ornitzen da erreportaia. Hitzekin bat egiten duten irudiak ematen dira, eta ez dago gehiegi luzatzen den sekuentzia edo efektorik. Alde horretatik egokia iruditu zait.
3.- Formakuntzaz: Erreportaia eskas xamarra aukeran. Lekukotasunetan du oinarria, errealitate bat bertako partaideen testigantzen bidez helaraztea du helburu, baina moduak asmo ona estaltzen du. Motela da oso, planoak luzexkoak dira eta testigantzen artean ikuslea adi mantenduko duen zerbait faltan sentitzen da. Testigantzak kateatu besterik ez ditu egiten aurkezleak, inolako efektu, musika edota, sikera, intonazio aldaketik gabe. Egia da elkarrizketatuei eta irudiei ematen zaiela hitza erreportaia honetan, bi elementu horiek ematen dutela aurkezten denaren berri, baina erreportaia batek aberatsagoa izan behar du. Daturen bat edo beste ematen du aurkezleak, baina ezer gutxi gehiago. Erreportaia ez dago hornituta. Eskasa, hortaz.
4.- Egunkaria: Lauetan biribilena, dudarik gabe. Egunkaria itxiz geroztik abiatu eta Berria gaur dena arte, komunikazio talde baten historia, lan-sistema eta egunerokotasuna gerturatzen dizkigu. Benetan, gai baten berri ematen du.
Hitzik gabe, sotilki, fenomeno osoa nola uztartu zen, huraxe islatzen duten irudiak ikusirik jasotzen dugu. Eta, bertako kideek burua altxa bezain pronto, erreportaiak ere irmotasuna, bizitasuna hartzen du. Fenomenoa indartu ahala, erreportaia argitzen joaten da eta Berria zer den eta nola lan egiten duen kontatzen da, Egunkariarekin egindakoaz diharduten kolore guztietako pertsonaien testigantzak tartean sartuaz. Benetan osoa da lana. Musikak leuntzen ditu, saltoak; testigantzetatik kontaketarakoak eta alderantziz. Kazetariek beraiek nola lan egiten duten erakusten digute, erreportaiak egunkariaren sekzioetan barrena egiten duen bidaian. Horretan, iruditzen zait bete-betean asmatzea dela bertako ahotsa helaraztea, esan nahi dut, ez inori mikro propiorik jartzea baizik eta giro-soinua eskuratzea. Gabineteak egiten dituen bileratan ahotsa horrela jasotzen dugu, eta benetan gabinete horren partaide garela dirudi.
Kronologikoki oso ondo eramana dago; egunkari baten itxiera hartu abiapuntu, eta berria inprentan inprimatu eta gero banatzaileek nola banatzen duten erakutsiaz bukatu. Areago, irakurle berrien eskuetan erakutsi. Aurkezlea isilik mantentzen da. Oso humanoa iruditu zait, konplizitate itzela sortzen duelako. Biktimek eurek kontatu dute albistea. Ez dago hori baina ezer hobeagorik.
Teknologia sekulako erreminta da, baina batzutan ordutako lana pikutara bidali dezake. Ezjakintasunak eragiten du, batez ere ikasi ez bada... Kontua da gure lana eginda dagoela, baina azkeneko klikak atzera bidaltzen digu. Eta, orain zer? (2010/12/22)
Arazoak arazo, azkenean lortu dugu bideoa youtuben eskegitzea. Ez dakit eskegi gabe ez ote zegoen hobe, baina bueno...
Esan behar da edizioan bakarrik ez, grabatzean ere arazoak izan genituela. Urtubiako "jaunak" kasik kotxearekin harrapatu gintuen, handik bota baino lehen... Oso atsegina izan zen. Hortaz, irudiak ez dira beste mundukoak, bertan segitzea ez baitzen ideia ona. Gaizki hasi ginen eta gaizki bukatu. A ze komeriak!
Nire ustez,Youtuben gehienbat enpresek dute arrakasta. Euren lanaren edo produktuen eskaparate bilakatu dute webgunea. Prosumerrek lehenago eskura ez zuten baliabide bat topatu dute euren lanak munduratzeko, baina, aitzitik, hori kapitalizatzen azkarrenak enpresak direla iruditzen zait. Hala ere, ez dut uste hori kalterako denik. Azken batean, youtube doako webgunea da eta enpresek, hortaz, etekina besteen kontura bai, baina besteei eragin gabe lortzen dute.
Jarraian dugun bideoko "mutikoak" sekulako arrakasta lortu du itxuraz bere logelan gabatutako honakoa bezalako bideoekin. Diru dezente egingo zuen, gainera. Prosumerrei youtubek eskaini dien eskaparate eta diru-iturri berri honen indarra zenbaterainokoa den ikusteko adibide egokia da. Gutxirekin, zer lortu daitekeen, alegia.
